Toàn cảnh về hệ thống giáo dục Mỹ | Trung tâm Tư vấn Du học STUDYDIY

Hệ thống giáo dục Mỹ từ lâu nổi tiếng với môi trường học tập tôn vinh tự do và kỷ luật, hệ thống giáo dục đa dạng giúp mỗi học sinh có thể tìm thấy con đường phù hợp để tiếp tục học tập, vì vậy Mỹ trở thành lựa chọn hàng đầu cho học sinh quốc tế du học.

Hệ thống giáo dục Mỹ bao gồm bốn giai đoạn: Giáo dục mầm non (Preschool Education), Giáo dục tiểu học (Elementary Education), Giáo dục trung học (Secondary Education) và Giáo dục đại học (Higher Education). Giáo dục bắt buộc bao gồm giáo dục tiểu học và trung học, từ Mẫu giáo (Kindergarten) đến lớp 12, hay còn gọi là K-12. Giáo dục bắt buộc K-12 hầu hết không thu học phí (ngoại trừ trường tư), nhưng học sinh phải tự chi trả cho bữa ăn trưa, xe buýt trường, đồ dùng học tập, sách giáo khoa và các khoản chi phí khác. Đôi khi, trường học còn yêu cầu phụ huynh đóng góp để duy trì chất lượng giáo dục.

Giáo dục mầm non

Giáo dục mầm non tại Mỹ cung cấp chương trình học cho trẻ em từ 0 đến 4 tuổi. Vì là giáo dục tự nguyện chứ không phải giáo dục bắt buộc, học sinh phải tự chi trả học phí. Nhiều cơ sở chăm sóc trẻ em hoặc trung tâm nuôi dạy trẻ sử dụng các khẩu hiệu như "Giáo dục ưu tú", "Lập kế hoạch sớm" để thu hút phụ huynh chi trả học phí cao, khuyến khích phụ huynh chuẩn bị cho con vào các trường Ivy League. Nhiều nhà trẻ hoặc mẫu giáo nổi tiếng còn yêu cầu đăng ký sớm để đảm bảo chỗ học.

Giáo dục bắt buộc (Giáo dục tiểu học và trung học)

Giáo dục bắt buộc tại Mỹ được quản lý theo mô hình tự trị địa phương, quốc gia không có hệ thống giáo dục thống nhất. Các cơ sở giáo dục công lập tài trợ chi phí thông qua thuế địa phương, cung cấp giáo dục gần như miễn phí cho học sinh địa phương.

Giáo dục tiểu học

Giáo dục tiểu học tại Mỹ kéo dài từ Mẫu giáo đến lớp 5, tổng cộng là sáu năm. Tuổi vào lớp của học sinh theo quy định của từng bang, dao động từ 5 đến 7 tuổi. Hầu hết các trường tiểu học đều áp dụng hệ thống lớp học, mỗi lớp có một giáo viên chủ nhiệm, ngoài một số môn học đặc biệt (ví dụ: nghệ thuật, âm nhạc), học sinh sẽ học chủ yếu trong lớp của mình. Thời gian học bắt đầu từ 8 giờ sáng đến 1-2 giờ chiều, và để phù hợp với thời gian làm việc của phụ huynh, các trường thường tổ chức lớp học ngoài giờ để học sinh có thể ở lại đến 5-6 giờ chiều.

Giáo dục trung học

Giáo dục trung học bao gồm lớp 6-8 (Trung học cơ sở) và lớp 9-12 (Trung học phổ thông). Các trường trung học tại Mỹ có cả công lập và tư thục, hơn 80% gia đình lựa chọn cho con em học tại trường công lập. Ngoài ra, Mỹ không có kỳ thi quốc gia thống nhất để phân chia học sinh vào các trường trung học theo kết quả thi. Nếu muốn học trường trung học tư thục, học sinh phải tìm hiểu thông tin tuyển sinh và tham gia kỳ thi tuyển sinh độc lập từ khi vào lớp 8. Nếu muốn học trường trung học công lập, học sinh chỉ cần đăng ký vào trường trong khu vực học tập của mình.

Tại các trường trung học, học sinh được khuyến khích tham gia các hoạt động ngoại khóa, như các câu lạc bộ học thuật, thể thao, cộng đồng hoặc hoạt động tình nguyện, giúp học sinh phát triển kỹ năng làm việc nhóm và cải thiện năng lực lãnh đạo. 

Giáo dục tại nhà

Giáo dục tại nhà (Home Schooling) đã phổ biến từ lâu ở Mỹ, và có rất nhiều tài nguyên phần mềm và phần cứng hỗ trợ cho học sinh tự học, ví dụ như: Hội thảo về giáo dục tại nhà tổ chức hàng năm (The Midwest Homeschool Convention), Mạng lưới giáo dục tại nhà California (California Homeschool Network) và nhiều tài liệu giảng dạy dành riêng cho học sinh tự học. Đối với người Mỹ, học tại nhà chỉ là một sự lựa chọn trong giáo dục và không phải là rào cản lớn đối với việc tiếp tục học cao hơn, các trang web tuyển sinh đại học cũng có thể thấy yêu cầu đầu vào được thiết kế dành cho học sinh tự học.

Giáo dục đại học

Giáo dục đại học tại Mỹ nổi tiếng toàn cầu, với quy mô và chất lượng giáo dục hàng đầu thế giới. Trong bảng xếp hạng các trường đại học thế giới QS, Mỹ chiếm 5 trong số 10 vị trí đầu bảng. Văn hóa đa dạng, đội ngũ giảng viên hàng đầu, tài nguyên nghiên cứu phong phú và học bổng dồi dào khiến Mỹ trở thành sự lựa chọn hấp dẫn của sinh viên quốc tế.

Cử nhân

Các trường đại học ở Mỹ tuyển sinh độc lập, ngay cả kỳ thi SAT/ACT, thường được gọi là "kỳ thi trung học Mỹ", cũng không phải trường nào cũng yêu cầu. Ngược lại, các trường đại học ở Mỹ chú trọng nhiều hơn đến bài luận xin nhập học và các hoạt động ngoại khóa, phản ánh các đặc điểm cá nhân độc đáo, thể hiện đầy đủ tinh thần "Giấc mơ Mỹ" - ai cũng có cơ hội thành công.

Cử nhân ở Mỹ có thể đạt được qua nhiều con đường khác nhau, sinh viên không nhất thiết phải vào đại học truyền thống, họ có thể lựa chọn con đường học tập phù hợp nhất với điều kiện và nhu cầu của bản thân:

Đại học 4 năm (University/ College)

Đại học 4 năm tại Mỹ có cấu trúc bao gồm năm thứ nhất đến năm thứ tư với các tên gọi là Freshman, Sophomore, Junior và Senior. Sau khi hoàn thành đủ tín chỉ trong 4 năm, sinh viên sẽ nhận được bằng cử nhân tương ứng.

Một đặc điểm của đại học 4 năm ở Mỹ là phần lớn sinh viên năm nhất không cần phải quyết định chuyên ngành ngay từ đầu. Ngược lại, các trường đại học ở Mỹ khuyến khích sinh viên trong năm thứ nhất và thứ hai học các tín chỉ giáo dục đại cương và lựa chọn các môn học chuyên ngành theo sở thích cá nhân. Đến năm thứ hai, sinh viên có thể chọn chuyên ngành phù hợp với tín chỉ đã tích lũy, vì vậy, nếu là sinh viên có mục tiêu rõ ràng, nên tìm hiểu yêu cầu chuyên ngành của các khoa mục tiêu để nắm rõ các tín chỉ cần thiết cho việc tốt nghiệp sau này.

Đại học ở Mỹ cũng có sự phân biệt giữa công và tư, trong đó các trường đại học công lập thường do chính phủ tiểu bang quản lý và chủ yếu nhận tài trợ từ các cơ quan công, với quy mô thường lớn hơn các trường đại học tư. Các trường đại học tư, ngược lại, tự tổ chức tài chính thông qua các khoản quyên góp, đầu tư và học phí của sinh viên. Về mặt uy tín, các trường đại học tư ở Mỹ thường nổi tiếng hơn các trường công, ví dụ như các trường Ivy League nổi tiếng đều là trường tư.

Cao đẳng cộng đồng (Community College)

Cao đẳng cộng đồng cung cấp các chương trình cử nhân hai năm, sinh viên hoàn thành chương trình có thể nộp đơn chuyển tiếp vào các trường đại học bốn năm, hoặc tốt nghiệp với bằng cao đẳng. Có hai con đường học tập tại các cao đẳng cộng đồng, ngoài các khóa học học thuật theo định hướng học thuật, cao đẳng cộng đồng còn thường xuyên cung cấp các khóa học nghề nghiệp theo định hướng nghề nghiệp, giúp sinh viên trực tiếp gia nhập vào thị trường lao động sau khi tốt nghiệp.

Điều kiện nhập học vào các cao đẳng cộng đồng thường dễ dàng hơn và cũng có các bộ phận ESL cung cấp các khóa học tăng cường tiếng Anh học thuật cho sinh viên có điểm tiếng Anh chưa đạt yêu cầu. Ngoài ra, một số bang có các thỏa thuận chuyển tiếp ưu đãi giữa các cao đẳng cộng đồng và các trường đại học bang, chẳng hạn như TAG ở California hoặc DTA ở Washington, vì vậy trong những năm gần đây, ngày càng nhiều sinh viên quốc tế chọn học tại các cao đẳng cộng đồng như một bước đệm để tiếp tục học lên đại học.

Trường nghệ thuật khai phóng (Liberal Arts College)

Các trường nghệ thuật khai phóng chiếm một vị trí quan trọng trong giáo dục đại học của Mỹ. Mục tiêu là cung cấp nền giáo dục toàn diện, chủ yếu là chương trình cử nhân, với một số ít trường cung cấp chương trình thạc sĩ. "Arts" trong các trường nghệ thuật khai phóng đại diện cho khả năng tư duy nhân văn mềm mại, cung cấp giáo dục về văn hóa, thay vì cung cấp các kỹ năng cần thiết cho nghề nghiệp, nhằm mục đích đào tạo sinh viên trở thành những người có trình độ văn hóa cao.

Các trường nghệ thuật khai phóng có quy mô nhỏ, giáo dục tinh hoa được đánh giá cao, và nhiều trường nghệ thuật khai phóng nổi tiếng không kém các trường Ivy League, vì vậy chúng trở thành lựa chọn hàng đầu của các gia đình danh giá để giáo dục con cái họ.

Học viện Kỹ thuật (Institute of Technology/ Polytechnic Institute)

Các học viện kỹ thuật của Mỹ tập trung vào nghiên cứu học thuật trong các lĩnh vực STEM, cung cấp các chương trình liên quan đến khoa học tự nhiên, công nghệ, kỹ thuật và toán học, một số trường còn cung cấp các khóa học về quản trị kinh doanh, nhằm đào tạo nhân lực quản lý trong ngành công nghệ hoặc kỹ thuật.

Thạc sĩ

Sau khi hoàn thành chương trình cử nhân, hầu hết sinh viên Mỹ sẽ trực tiếp gia nhập thị trường lao động, một số ít sinh viên chọn tiếp tục học lên cao, vào các trường nghiên cứu để học thạc sĩ hoặc tiến sĩ. Bằng thạc sĩ cung cấp một nền giáo dục sâu hơn so với chương trình đại học và thường được coi là sự mở rộng của bằng cử nhân. Tuy nhiên, tại Mỹ, một số lĩnh vực chuyên môn chỉ có thể nộp đơn sau khi có bằng cử nhân, chẳng hạn như trường luật và trường y.

Bằng thạc sĩ có thể được chia thành hai loại chính: thạc sĩ học thuật và thạc sĩ nghề nghiệp, sinh viên có thể chọn theo nhu cầu định hướng nghề nghiệp của mình:

Thạc sĩ học thuật (Academic Master’s)

Thạc sĩ học thuật là một bằng cấp tập trung vào nghiên cứu và lý thuyết, chương trình học được thiết kế để xây dựng dần dần kiến thức chuyên môn của sinh viên, đồng thời rèn luyện khả năng nghiên cứu học thuật của họ, vì vậy chương trình học thường bao gồm nghiên cứu tài liệu, nghiên cứu thiết kế và hướng dẫn viết luận văn, phù hợp với những sinh viên có ý định tiếp tục học lên tiến sĩ. Những thạc sĩ học thuật phổ biến bao gồm Thạc sĩ văn học (MA, Master of Arts) và Thạc sĩ khoa học (MS, Master of Science).

Thạc sĩ nghề nghiệp (Professional Master’s)

Thạc sĩ nghề nghiệp nhằm phát triển năng lực làm việc thực tế cho sinh viên, chương trình học thường được tổ chức dưới hình thức hội thảo, các buổi workshop hoặc tham quan thực tế, yêu cầu tốt nghiệp có thể là một dự án thay vì luận văn, mục tiêu là giúp sinh viên có thể “ra trường và có việc làm ngay,” do đó chú trọng vào “thực hành” hơn là lý thuyết. Chính vì tính chất hướng nghiệp này, thạc sĩ nghề nghiệp rất coi trọng kinh nghiệm làm việc và tiềm năng của sinh viên khi xin học, vì vậy sinh viên muốn theo đuổi chương trình này cần chú ý nhiều hơn đến CV của mình.

Tiến sĩ

Mục tiêu của bằng tiến sĩ là đào tạo các nhà nghiên cứu và giảng viên đại học, do đó, trong giai đoạn tiến sĩ, các trường học đặc biệt chú trọng đến nền tảng học thuật của sinh viên. Ngoài ra, không phải tất cả các chương trình tiến sĩ ở Mỹ đều yêu cầu sinh viên phải có bằng thạc sĩ trước khi đăng ký, nếu có đam mê nghiên cứu học thuật, sinh viên cũng có thể tham gia các dự án nghiên cứu hoặc làm trợ lý nghiên cứu từ khi học đại học để thể hiện sự nhiệt huyết và khả năng nghiên cứu học thuật của mình.​​​​​​​